Lezingen over de wolf in Nederland

Dit najaar is in opdracht van Ark Natuurontwikkeling en Wolven in Nederland een cyclus lezingen georganiseerd en gehouden door EcoNatura, in samenwerking met de gast-organisaties, waaronder natuur- en milieu organisaties, natuurbeheerders, jagersvereniging en de LTO. De eerste lezing vond plaats in Slagharen en de laatste, centraal voor de LTO Nederland, in Wageningen.

→ Actuele wolvenlezing

Deelnemers

De lezingen werden verspreid in Drenthe en in Overijssel gehouden op uiteenlopende locaties, waaronder buurthonken, een landgoed en stadschouwburgen. De opkomst liep hiermee eveneens uiteen van 6 tot 150 deelnemers; gemiddeld genomen ca. 60 deelnemers. Dit was mede afhankelijk van de media-aandacht die werd geschonken. In Drenthe werden drie lezingen uitstekend georganiseerd en trok volle zalen met in totaal 325 deelnemers dankzij een gezamenlijke actie van de NMF, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer.

Deelnemers waren jong en oud, inclusief kinderen van basisschool-leeftijd. Er namen ook redelijk veel studenten van milieu-opleidingen van HBO en universiteit deel. Sommigen kwamen van ver om de lezing bij te wonen, zoals de studenten uit Leeuwarden (Van Hall) en uit Noord-Holland.

De lezingen werden met veel enthousiasme ontvangen en er kwam veel constructieve feedback uit voort. Bij navraag in de zaal bleek de hoofdmoot van de deelnemers uit liefhebbers van of betrokkenen bij natuurbeheer of -beleid te bestaan. Buiten de lezingen voor de Nederlandse Organisatie voor Jacht  & Grondbeheer (NOJG) en de LTO namen slechts een paar jagers en boeren deel.

Vragen over wolven

Er waren uiteenlopende vragen in de publieke beschouwing van terugkomst van de wolf na de lezing. Regelmatige vragen in de cyclus waren als volgt:

• Kan de wolf nog wel in Nederland leven en waar dan?
• Zijn de Oostvaardersplassen geschikt voor wolven?
• Wat te doen bij ontmoeting met een wolf in het veld?
• Wat kunnen we effectief doen om landbouwhuisdieren te beschermen?
• Hoeveel roedels kunnen zich vestigen in Nederland?
• Zijn onze natuur en landschappen nog wel geschikt voor wolven? (Er werd een paar keer gezegd “we hebben geen wilde natuur meer in Nederland”)
• Hoe kan ons natuurlijke landschap beter worden toegerust voor de wolf?
• Hoeveel reeën heeft een wolf per jaar nodig als voedsel?
• Werken de preventieve methoden die in het oosten van Europa worden toegepast tegen wolvenpredatie van schapen wel in onze situatie?

Vrijwel alle deelnemers waren positief of neutraal gestemd over de komst van de wolf naar Nederland. Een enkele oudere boer vond dat de wolf niet mag komen, terwijl een jonge boer constructief tegenover de wolf stond. Ook jagers hadden weinig bezwaar, maar waren wel kritisch over de ecologische draagkracht voor wolven in Nederland.

Er werden interviews afgelegd met regionale TV en radio. → Hoor een interview en voor NTR Academie.

→ Interview met de Groene Amsterdammer

Op de foto met een wolvenfan.

Levende presentatie

De lezing zelf was gaandeweg een levende presentatie, gecorrigeerd op basis van inzichten en opmerkingen uit het publiek. Zo werd halverwege het verhaal over de wolf in de geschiedenis en een aantal andere aspecten er uit gehaald, omdat de lezing anders te lang was. Dit, en nog meer wetenswaardigheden over de wolf, is terug te vinden in de ‘extended’ versie in de onderstaande link naar de presentatie.

Voor het samenstellen van de lezing zijn veel bronnen en enkele wolvendeskundigen geraadpleegd. Tevens is in mei 2013 een reis gemaakt naar de regio Duitsland, waar zich de wolf met 13 roedels heeft gevestigd, om over de situatie daar te leren (→ op zoek naar wolven). De bedoeling was om een neutraal maar ook demythologiserend  beeld te geven van de wolf als groot roofdier (wat is de wolf wezenlijk, en wat niet?) samen met de reële implicaties van de komst van de wolf naar Nederland, inclusief ecologische randvoorwaarden die de wolf dan stelt voor een duurzaam leven. Naast de opdracht voor Wolven in Nederland is de lezing ook gegeven voor bejaardenhuizen, een congres voor biologie-docenten, de werkgroep Visions of Nature aan de Radboud Universiteit (verkorte versie voor een beschouwing van Aldo Leopold),  en voor natuurstudie-organisaties, zoals de KNNV en het IVN.

De lezingen gaan in het voorjaar door. Zie de agenda en inhoud van de lezing of boek een lezing.

Dankwoord

EcoNatura wil iedereen bedanken die deze lezingen over de wolf in Nederland als gastheer mogelijk heeft gemaakt, in het bijzonder voor de uitstekende organisatie en gastvrijheid door natuur- en milieuorganisaties in Drenthe (NMF, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten), IJssellandschap samen met IVN Deventer en OPG Overijssel. Heel bijzonder was de organisatie van de wolvenlezing op twee avonden op Landgoed Het Weleveld in het Overijsselse Zenderen nabij de Duitse grens, waar de lezing met veel gastvrijheid kon plaatsvinden in een sfeervolle omgeving met een wolvengeschiedenis; hartelijk dank aan de familie Kwint!

De wolvenlezingen werden mogelijk gemaakt door Ark Natuurontwikkeling en Wolven in Nederland, met speciaal dank aan Leo Linnartz en Twan Teunissen.

De wolf kwam tot rond 1800 nog in het oosten van Nederland voor, zoals op Landgoed Weleveld (oud Twents voor Wolvenveld) bij Almelo, waar landheer Kwint de herinnering aan de wolf – die ook in het schildwapen staat – in leven houdt. Rechtsonder een wolvenkaak die in de gracht van het landgoed is gevonden.