Vreemde snuiter in de stad: de steenmarter

Sinds begin jaren ’80 van de vorige eeuw bevolkt de steenmarter ons stedelijke milieu na lange tijd door bejaging schaars te zijn geweest. Dit middelgrote en territoriale roofdier is al langere tijd gevestigd in groene en oude steden van oostelijk Nederland, maar raakt ook steeds meer bekend in het straatbeeld van het westen. 

Naast het speciaal voorkomen in de stad leeft de steenmarter nog steeds en oorspronkelijk in bosrijke cultuurlandschappen en in natuurgebieden, vaak in goede relatie of blijkbaar weinig concurrerend met zijn neef de boommarter. Beide soorten lijken voor de leek sterk op elkaar, maar verschillen ook in leefwijze.

Vooral spelende jonge steenmarters kunnen lastposten zijn (foto met toestemming van Beate Ludwig).

De steenmarter veroorzaakt als stelselmatige gebouwbewoner en nachtelijk actief speels roofdier nog wel eens overlast, zowel als de zogenoemde ‘automarter’ of als ‘huismarter’. In het begin van de stedelijke kolonisatie en met verschuiving van de landelijke verspreiding, kwam het dier hierdoor veel in de media-aandacht als notoire lastpost.

In veel gevallen is een steenmarterprobleem oplosbaar. Dit vraagt soms ook om een zorgvuldige en diervriendelijke aanpak, omdat de steenmarter over het algemeen beschermd is. Conform de provinciale omgevingsverordeningen zijn er verschillen in de striktheid van de bescherming en steenmarters mogen alleen onder speciale omstandigheden en met ontheffing gedood worden; bijvoorbeeld in verband met weidevogelbescherming.

Steenmarters hebben trouwens ook een nuttige kant als verdelgers van ratten, juist een goede reden om ze ook als ‘goede buur’ te behouden.

De boommarter die in Nederland vaak naast de steenmarter leeft, met gebondenheid aan oudere bosrijke gebieden. Beide soorten worden gemakkelijk verward.

Onderzoek naar de steenmarter en het verhelpen van overlast

EcoNatura heeft middels veldonderzoek en destijds met het opstellen van een steenmarterbeheerplan voor de gemeente Deventer veel kennis van de steenmarter en problematiek opgedaan. We leveren als dienst eerste hulp bij het vaststellen van steenmarters en eenvoudige ingrepen tegen overlast. Echter, bij moeilijk oplosbare gevallen wordt in samenwerking met een gecertificeerd of ‘dierplaagkundig’ bedrijf met ook bouwkundige kennis naar een meer ingrijpende, maar passende en diervriendelijke oplossing gezocht. En dus ook rekening houdend met de verschillen in provinciale bescherming.

Laat u in eerste instantie echter vooral goed informeren over zelf te nemen diervriendelijke maatregelen tegen overlast, die in een aantal gevallen eenvoudig en effectief zijn toe te passen. Onder meer het eenvoudig ontnemen van toegangswegen naar gebouwen, er wel voor zorgend dat dieren niet gevangen raken.

Verdeling van het soort steenmarteroverlast in Deventer (226 meldingen) in 2006-2007.

Let ook goed op wat in verband met zowel autoschade als verblijfsoverlast werkt tegen steenmarters en wat niet. Zo blijkt een veel geadverteerd apparaat dat ultrasoon geluid produceert amper of niet te werken in het afschrikken van steenmarters, namelijk uit experimenteel onderzoek van EcoNatura. Ook hier kan iets eenvoudigers, zoals plaatsing van ‘ribbelkous’ over rubberen leidingen, wellicht beter en voordeliger helpen.

Ecologisch onderzoek naar de steenmarter in natuurgebieden met individuele herkenning van dieren aan de hand van hun variërende keelvlek.

Lezingen over de steenmarter en samenleving

EcoNatura geeft met behulp van een lezing voorlichting over de steenmarter en het omgaan met overlast of duurzame samenleving met deze vreemde snuiter met ook nuttige kanten. De publiekslezingen sorteren meestal een positief effect, zeker wanneer mensen goed geïnformeerd worden over de steenmarter en zijn leefwijze. Hier onder een stukje feedback van deelnemers na een eerdere lezing.

“Ik heb nu een heel ander beeld over dit toch wel mooie en nuttige dier. Het is dus geen knaag- of plaagdier zoals beschreven in de kranten! Dank u wel voor uw verhelderende lezing“

Verreweg de meeste overlast wordt veroorzaakt door ‘automarters’, zoals de auteur ook ondervond. 

Referentie voor steenmarter onderzoek van EcoNatura

• Onderzoek naar de effectiviteit van ultrasoon geluidswering tegen steenmarters.
• Artikel ‘Samenleven met steenmarters’
• Publiekspresentatie over (samenleven met) steenmarters
• Artikel ‘Vreemde snuiters in Wageningen! Een raadsel opgelost’
• Marteronderzoek in de Zuidelijke IJsselvallei 2012
• Herkenning van boommarter en steenmarter (artikel in Marterpassen 19, 2012)
• Steenmarterbeheerplan voor de Gemeente Deventer

Steenmarter in een school