De bever in het nauw

In opdracht van de Stichting Kloppend Stadshart en in samenwerking met Habitat Advocaten, voert EcoNatura sinds enkele jaren natuurbeschermingsonderzoek uit voor het behoud van een familie bever in de havens van Stadsblokken langs de Neder-Rijn bij Arnhem. Voor het gebied staat een grootschalige bebouwing voor ogen.

Het voorkomen van bevers werd geruime tijd ontkend of gebagatelliseerd. Met hulp en monitoring van de woonbootbewoners (citizen science) werd uiteindelijk een beverburcht met een familie van tenminste acht bevers onomstotelijk vastgesteld en gelokaliseerd. De beverburcht is een in de dichte oevervegetatie verborgen ondergronds hol in een landtong; of aardeburcht. Dit wijkt af van een normaliter goed zichtbare ’takkenburcht’. Waarschijnlijk betreft het een complex en diep gangenstelsel waarmee gedegen rekening moet worden gehouden, in verband met instortingsgevaar wanneer erop gebouwd wordt.

Leden van de beverfamilie bij hun burcht op Stadsblokken bij Arnhem, bestaande uit meerdere generaties.

De onderhavige beverfamilie staat los van een andere in het nabijgelegen natuurontwikkelingsgebied Meinerswijk, eerder een twistpunt. Uit het onderzoek van EcoNatura blijkt dat gebied Stadsblokken, met voormalige scheepswerf dat over de jaren verwildert is geraakt, ook andere natuurwaarden herbergt; waaronder de ringslang, diverse andere water- en zangvogels (o.a. de ijsvogel), konijn en (kleine) marterachtigen. Het havengebied is tevens jachtgebied voor grote aantallen vleermuizen, waaronder de watervleermuis en meervleermuis. Onder de rook van Arnhem is het gebied ook van betekenis als verpozings- en recreatiegebied met natuurbeleving.

Het leven van bevers is systeem-ecologisch benaderd meer dan de som der delen, met onder meer sociale interactie en afhankelijkheid van in ruimte en tijd wisselende voedsel- en andere hulpbronnen.

Het uitgebreide onderzoek met (nacht)observatie verhelderde ook veel aspecten van de sociale leefwijze, habitatgebruik  en foerageergedrag van de bevers.

De rechter oordeelde onlangs op basis van het onderzoek dat er zorgvuldiger moet worden omgegaan met de bescherming van de bevers in het gebied, de andere beschermde natuurwaarden doorgaans nog niet onder de loep genomen. De gebiedsontwikkeling is ook controversieel in verband met de waterhuishouding van het gebied.

Prenten van een steenmarter. Het verwilderde havengebied Stadsblokken is aantoonbaar van betekenis als refugium voor een diversiteit aan soorten, waaronder marterachtigen als de steenmarter, bunzing en wezel.